Ruh Sağlığı Bozuk Olanlar Askerlik Yapabilir mi?

Askerlikle ilgili iş ve işlemlerin nasıl ve ne şekilde yürütüleceğine dair kanun 7179 Sayılı Askeralma Kanunu’dur. Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olan askeri ve sivil personel, öğrenciler ve bunların adayları ile askerlik göreviyle yükümlü vatandaşların Türk Silahlı Kuvvetlerindeki görevlere uyarlık bakımından sağlık yeteneklerini tespit etmek ve barışta ve savaşta yapılacak sağlık işlemlerini düzenlemek üzere Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu yönetmelik kimler sağlık bakımından Türk Silahlı Kuvvetlerine katılabilir, kimler askerlik yapabilir, kimler askerlikten muaf olur hususlarını düzenler. Sağlık durumunuz sebebiyle askerlik yapıp yapamayacağınız yada Türk Silahlı Kuvvetlerinde personel olarak görev alıp alamayacağınız tamamen bu yönetmelikte geçen ifadelere göre belirlenmekte ve düzenlenmektedir. Sağlıkla ilgili muayenelerin tamamı Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümlerine göre düzenlenmektedir. İşin mevzuat kısmına değinmişken şu hususu açıklamak faydanıza olacaktır.

Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde kişilerin sağlık durumları A, B, C ve D olmak üzere dört madde halinde düzenlenmiştir. Sağlık muayenesi olan bir askere adayının muayene sonucuna bu dört harf kodundan biri ilgi doktor yada sağlık heyeti tarafından yazılır. Bu harf kodları sizin askerlik yapıp yapamayacağınızı belirleyen kodlardır. Yönetmeliğe de bakarsanız hangi hastalıkların hangi koda denk geldiği açıkça görülür. Gelin bu kodlara yakında bakalım.

Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği A Harf Kodu Ne Demek?

1) Askerliğe elverişli olanların muayene sonuç raporuna sağlık muayenesi sonrasında A harf kodu iliştirilir. A harf kodu sağlık yetenekleri bakımından hiçbir hastalık ve arızası bulunmayanlar ile hasta olmasına rağmen askerlik yapmasında sakınca olmayanlara verilen harf kodudur. Örnek vermek gerekirse diyelim ki siz muayene olmaya gittiniz ve tam sağlıklısınız yada grip hastalığınız var muayene esnasında. O zaman size A harf kodu veriliyor yani bu sizin askere elverişli olduğunuz, askerlik yapabileceğiniz, sağlık durumu bakımından Türk Silahlı Kuvvetleri personeli olabileceğiniz anlamına geliyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği B ve D Harf Kodu Ne Demek?

Askerliğe elverişli olmayanların muayene sonuç raporuna sağlık muayenesi sonrasında B veya D harf kodu iliştirilir. B ve D hastalık kodu iliştirilen kişiler askerlikten muaftır ve bu kişiler Türk Silahlı Kuvvetleri personeli de olamazlar. Yönetmelikteki hastalık ve arızaları, Hastalık ve Arızalar Listesinin (B) ve (D) dilimlerine girenlerin askerlikle ilişiği kesilir ve bir daha isteseler de askere alınamazlar. Askerlikten muaf olurlar.

Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği C Harf Kodu Ne Demek?

Hastalık ve arızalarının tedavi ve iyileşme hallerinde olması nedeniyle geçici olarak askerliğe elverişli olmayan
yoklamaya tabi yükümlüler hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, sevke tabi olanlar hakkında “Sevk Geciktirme” kararı verilir. Bu durumda olanların muayene sonuç raporuna da sağlık muayenesi sonrasında C harf kodu iliştirilir. C Harf kodu askere geçici olarak uygun değil anlamına gelir. Mesela kişinin kilosu sınır değerlerden biraz fazladır fakat seneye verebilir. Bu durumda bu kişiye muayene sonrasında C harf kodu verilir. Yada askere alınmadan önce diyelim ki kolunuz kırıldı. Bu durumda askere uygunsunuz ama geçici olarak askere uygun değilsiniz. Size muayene sonrasında C harf kodu verilir ve iyileştikten sonra askere alınırsınız.

Şimdi gelin hep birlikte Ruh Sağlığı ve Hastalıkları konusunda mevzuat ne diyor ona bakalım. Yönetmelikte ruh sağlığı ve hastalıkları ile ilgili bölüm yönetmeliğin 15. maddesinde ve sıralanan maddelerinde detaylıca açıklanmaktadır. Size uygun maddeyi bulursanız bu durumda askerlik yapıp yapamayacağınız ortaya çıkacaktır.

Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Konusunda Mevzuat Şunu Diyor

III. RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
MADDE 15
A) Bu dilimde psikiyatrik bir tanı sınıflandırılmamıştır.
B) 1. Tek hecme halinde geçirilmiş psikotik bozukluklar, bipolar bozukluklar.
AÇIKLAMA: Tam remisyonda olan ve işlevsellik düzeyi etkilenmemiş olgular.
C) Bu maddenin (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalık ve arızaların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Bir hecmeden fazla tekrarlayan veya kronik nitelik kazanmış psikotik bozukluklar, bir hecmeden fazla
tekrarlayan bipolar bozukluklar.
2. Psikotik ataklarla seyreden ağır kişilik bozuklukları (şizoid, şizotipal, paranoid ve borderline kişilik bozuklukları
ve benzeri).
MADDE 16
A) 1. Geçirilmiş nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar,
somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
2. Tedavi ile kontrol altına alınmış (remisyonda) nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma
ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
6465
AÇIKLAMA: Tedavi ile klinik düzelme sağlanmış, idame tedavisi devam eden, işlevsellik düzeyi yeterli olgular.
3. Hafif konuşma bozukluğu.
AÇIKLAMA: İşlevsellik düzeyini anlamlı derecede etkilemeyeceği değerlendirilen çok hafif psikojenik olgular.
B) 1. Tekrarlayıcı nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar,
somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: Tedavi ile kontrol altına alınmış ve tedavi uyumu iyi olan ancak işlevsellik düzeyi etkilenmiş olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalık ve arızaların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Kronik nitelik kazanmış nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı
bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: Dirençli veya rezidüel bulgularla seyreden ve işlevselliği bozulmuş olan olgular.
2. Konuşma bozukluğu.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (3) numaralı fıkrasının kapsamı dışında kalan olgular.
MADDE 17
A) 1. Geçirilmiş uyum bozukluğu.
2. Geçirilmiş madde kullanım bozukluğu.
3. Kişilik örüntüleri.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrası, (D) diliminin (4), (5) ve (6) numaralı fıkraları ile 15
inci maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasında tanımlanan nitelikleri haiz olmayan kişilik ve davranış örüntüleri bu
kapsamda değerlendirilir.
B) 1. Uyum bozuklukları.
AÇIKLAMA: Uyum ve motivasyon sağlama çabalarının yetersiz kaldığı askeri işlevsellik belgeleri ile
değerlendirilen olgular.
2. Kişilik bozuklukları.
AÇIKLAMA: Kişilik örüntüsündeki patolojik özelliklerin özgül bir kişilik bozukluğu tanı kriterlerini karşıladığı
saptanan, geçmiş davranış patolojileri de dikkate alınarak işlevselliğin askerlik hizmeti ve görevleri için yeterli olamayacağı
kanaatine varılan olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalık ve arızaların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Tekrarlayan uyum bozukluğu.
AÇIKLAMA: Askerlik hizmetinin gerektirdiği uyum becerisini sağlayamadığı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde
bulunmasının psikiyatrik açıdan belirgin derecede risk yarattığı veya yaratacağı kanaatine varılan, uyum sürecindeki
bozulmanın ruhsal muayene bulguları ve/veya psikometrik değerlendirme ve/veya kıta işlevsellik belgeleri ile
değerlendirildiği olgular.
2. Madde kullanım bozukluğu.
3. Mental retardasyon ve zeka yetersizlikleri.
4. Cinsel kimlik ve davranış bozukluğu.
6466
AÇIKLAMA: Cinsel tutum ve davranışlarının askerlik ortamında uyum ve işlevsellik sorunu yaratan ya da
yaratacağı değerlendirilen olgular.
5. Ağır davranış patolojileri ile seyreden kişilik bozuklukları.
AÇIKLAMA: İnsana doğrudan zarar vermeye yönelik kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs veya nitelikli
yağma suçlarından kesinleşmiş en az bir hapis cezası ya da diğer antisosyal eylemlerden dolayı kesinleşmiş en az üç hapis
cezası almış, askerlik hizmeti için uyum kapasitesi ve işlevsellik düzeyinin yeterli olmayacağı kanaatine varılan olgular.
6. Başka türlü adlandırılmayan kişilik ve davranış bozukluğu.
AÇIKLAMA: Kişilik örüntülerindeki patolojik unsurlar, dürtü kontrol sorunu, davranış sorunları, sosyal beceri
yetersizlikleri ve kötü alışkanlıklar gibi birçok alanda patolojik unsurlar taşıyan, bu patolojik özelliklerin askerlik hizmetinin
gereklerini yerine getirmede yetersizliklere ve ciddi risklere neden olacağı değerlendirilen ve bu kanaatin izlem sürecinde
gözlem ve/veya belgelerle pekiştirildiği olgular.
MADDE 18
A) 1. Tıbbi nedenlere bağlı çok hafif derecede kişilik değişmeleri veya tıbbi nedenlere bağlı geçirilmiş ruhsal
bozukluklar.
AÇIKLAMA: İşlevselliğin bozulmadığının kanaatine varılan olgular.
2. Hafif derecede tik bozuklukları.
AÇIKLAMA: Motor ve vokal tiklerin yerleşimi, şiddeti ve sıklığı da dikkate alınarak, işlevselliğin belirgin derecede
etkilenmeyeceği kanaatine varılan olgular.
3. Hafif düzeydeki uyku bozuklukları.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (D) diliminde tanımlananlar dışında kalan ve işlevselliği belirgin düzeyde
etkilemeyeceği kanaatine varılan uyku bozuklukları.
4. Remisyonda ya da hafif düzeyde dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
B) 1. Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
AÇIKLAMA: Geçmiş tıbbi öykü ve tedavi kayıtlarına göre tedaviye rağmen semptom şiddetinde azalma olmadığı,
komorbid tanıların eşlik ettiği ve davranış alanındaki patolojilerin belirgin sorunlara yol açtığı belgelerle gösterilen olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalık ve arızaların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Tıbbi nedenlere bağlı ileri derecede kişilik bozuklukları veya tıbbi nedenlere bağlı kronik ruhsal bozukluklar.
AÇIKLAMA: Sekel niteliğindeki kognitif, emosyonel ve davranışsal değişiklikleri uygun tetkiklerle gösterilen,
işlevselliğin belirgin derecede etkilendiği kanaatine varılan olgular.
2. Yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm, Asperger ve benzeri).
AÇIKLAMA: Tıbbi takip sürecinde semptom şiddetinde belirgin azalma göstermeyen işlevselliğindeki bozulma
devam eden ve halen tanı kriterlerini tam olarak karşılayan olgular.
3. Kronik uyku bozuklukları (narkolepsi, Klein-Levin sendromu, idiopatik santral sinir sistemi hipersomnisi, kronik
hipersomnia, kronik insomnia veya parasomnia)
6467
AÇIKLAMA: Polisomnografik kayıtlar, klinik gözlemler ile değerlendirildiğinde işlevsellik açısından yeterli
olmayacağı kanaatine varılan ve tedaviden faydalanmayan olgular.
4. Tik bozuklukları.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (2) numaralı fıkrası dışında kalan olgular

Mevzuatın Kendinize Göre Değerlendirilmesi

Sağlık durumunuz yukarıdaki hangi harf koduna uygun ise ona göre askerlikle ilgili işlemler yürütülecektir. Yönetmelik ruh sağlığı ve hastalıkları konusunda yukarıdaki gibi hüküm vermektedir. Konuyla ilgili soru, görüş ve önerilerinizi bu yazının yorum bölümünden sitemize iletebilirsiniz.